Những đòn đá hiểm của gà chọi là các kỹ thuật tấn công chính xác vào tử điểm như mồng, mắt, cần cổ, và bầu diều, bao gồm các đòn Sỏ, Mé, Xạ, Hồi Mã Thương, và Dĩa (Vĩa).
Trong bài viết này, tôi sẽ phân tích chi tiết 5 “tuyệt kỹ” này và chia sẻ kinh nghiệm thực tế để giúp bạn nhận diện một con gà có khả năng ra đòn độc.
TÓM TẮT NỘI DUNG
Đòn Đá Hiểm Của Gà Chọi
Nuôi gà chọi là một cái thú, một nghệ thuật dân gian đã có từ lâu đời. Ông cha ta xem việc đá gà như một cách để thưởng thức tinh thần thượng võ, chứ không phải trò cờ bạc, đỏ đen. Khi bạn hiểu về đòn hiểm, bạn sẽ biết quý một con gà tài.

Một con gà dữ không chỉ dựa vào ngoại hình tốt, vảy đẹp (như Án Thiên, Huyền Châm…). Theo kinh nghiệm của tôi, ngoại hình là điều kiện *cần*, nhưng “võ nghệ” và đòn đá hiểm mới là điều kiện *đủ*. Một con gà có đòn độc có thể kết liễu đối thủ trong chớp mắt, bất kể đối thủ có to lớn hay gan lì đến đâu.
Các “Tử Điểm” (Nhược Điểm) Trên Mình Gà – Nguồn Gốc Của Đòn Hiểm
Một đòn đá chỉ trở nên “hiểm” khi nó nhắm chính xác vào những chỗ yếu, hay còn gọi là “tử điểm” trên cơ thể đối thủ. Trước khi phân tích các đòn, chúng ta cần biết nó đánh vào đâu:
- Phần Đầu (Mồng): Ngay chỏm đầu, vị trí mồng gà là xương mỏ ác. Đây là điểm yếu nhất. Nếu bị cựa đâm vào có thể chết ngay, còn bị đòn táng vào cũng đủ lắc đầu, xây xẩm mặt mũi.
- Phần Cổ (Yết hầu): Cổ là nơi thường xuyên hứng đòn. Nếu cựa đâm trúng khớp xương có thể gãy cổ, hoặc trúng yết hầu (cuống họng) thì chẳng khác nào bị cắt tiết.
- Bầu Diều: Đây là nơi dễ hứng đòn mà lại dở chịu đòn. Gà đá mà ăn no rất kỵ, vì bầu diều căng, dễ bị cựa đâm thủng.
- Cánh Gà: Cánh giữ nhiệm vụ thăng bằng. Nếu bị đòn Dĩa đánh gãy cánh, gà sẽ mất thăng bằng, lui tới vướng víu, coi như thua trận.
Phân Tích 5 Đòn Đá Hiểm Nhất Của Gà Chọi
Dựa trên quan sát thực tế và tổng hợp từ kinh nghiệm của các sư kê đi trước, đây là 5 đòn đá được coi là độc hiểm và hiệu quả nhất trên đấu trường.

1. Đòn Sỏ (Đá mồng)
Đây là đòn đá cơ bản nhưng cực kỳ hiệu quả. Gà sẽ cắn dính vào mồng của địch thủ để lấy điểm tựa, sau đó tung đòn tống thẳng vào cần cổ.
- Cơ chế hiểm: Khi đã cắn dính mồng, đối thủ gần như không thể né đòn. Cú đá tống vào cổ có thể làm sái cần cổ, trật khớp xương khiến địch thủ lăn quay, hoặc quá đau mà bỏ chạy.
- Lời khuyên của tôi: Đây là lý do các sư kê thường chọn gà mồng trích (mồng nhỏ, sát đầu). Mồng này giúp gà khó bị đối thủ cắn dính để ra đòn sỏ.
2. Đòn Mé (Đá mang tai)
Đòn Mé là cú đá thốc thẳng vào vùng mang tai hoặc vào mặt của đối phương.
- Cơ chế hiểm: Đòn này trực tiếp tấn công vào vùng đầu. Hậu quả nhẹ thì gây xể mày, bể mặt. Nặng thì gây đui mắt. Một khi gà đã bị đui mắt, trận đấu gần như kết thúc.
- Kinh nghiệm: Gà cựa mà giỏi đòn mé thực sự là gà “thiệt dữ”, có thể kết thúc chiến trận rất nhanh.
3. Đòn Xạ (Đá song phi)
Đòn Xạ là kỹ thuật mà gà bất thình lình tung cả hai chân (song phi) lên một lần, nhắm vào cần cổ và mặt địch thủ. Có nơi gọi đòn này là “quăng”.
- Cơ chế hiểm: Lực của hai chân cùng lúc giáng vào một chỗ chẳng khác nào búa tạ. Đối thủ không thể chịu nổi.
- Kinh nghiệm: Tôi nhận thấy những con gà có ghim khít (hai xương ghim gần hậu môn khít nhau) thường tung đòn song phi rất lợi hại. Khi chọn gà, tôi luôn ưu tiên đặc điểm này.
4. Đòn Hồi Mã Thương (Tuyệt kỹ của Linh Kê)
Đây là đòn đá hiểm hóc và hiếm gặp nhất, thường chỉ xuất hiện ở loại “linh kê”.

- Cơ chế hiểm: Gà đang đá, bỗng giả bộ thua hoặc bị đòn đau thua thật, quay đầu bỏ chạy. Khi đối thủ say mồi rượt đuổi, nó bất thần quay ngược lại, tung một đòn trí mạng.
- Kinh nghiệm: Đòn này cực kỳ nguy hiểm vì đối thủ đang trên đà lao tới, không phòng bị, nên rất dễ trúng tử điểm và gục ngay tại chỗ. Gà có đòn “hồi mã thương” là loại gà khó kiếm, nghìn con mới có một.
5. Đòn Dĩa (Hay Vĩa)
Đây là đòn đá thể hiện sự tinh khôn của con gà, thường dùng khi cả hai đã mệt.
- Cơ chế hiểm: Gà biết chui vào nách đối thủ để né đòn, rồi bất thần ngóc đầu lên cắn vào cần cổ làm điểm tựa và đá thốc lên. Hai con cứ thế xoay vòng vòng như cái dĩa.
- Kinh nghiệm: Với gà đòn, đòn dĩa có thể làm đối thủ tức ngực hoặc gãy cánh. Nhưng với gà cựa, đây là đòn độc hiểm nhất, vì cựa sẽ đâm thốc thẳng vào bầu diều hoặc tim phổi, gây tử vong ngay lập tức.
Làm Sao Nhận Diện Gà Có Đòn Độc?
Đọc đến đây, chắc hẳn bạn đang thắc mắc làm sao để tìm được một con gà sở hữu những đòn hiểm này. Dựa trên kinh nghiệm đúc gà và xem vảy nhiều năm, tôi có vài lời khuyên thực tế sau:

- Ưu tiên “Linh Kê” và “Gà Dữ”: Sách vở đã đúc kết, “linh kê” là loại gà hiếm, nghìn con có một, thường có dị tướng và đòn độc. Ví dụ như gà Tử Mị (ngủ như chết), gà Nhật Nguyệt (cựa đen cựa trắng), hay gà Lông Voi (có lông cứng xoắn như lò xo). Gà dữ thì phổ biến hơn, là gà có đòn đá dữ dằn, lì đòn như gà chân xanh mắt ếch, gà Ô Ướt.
- Xem Vảy (Dựa trên Kê Kinh): Dù võ nghệ là quan trọng, nhưng vảy tốt là dấu hiệu của một con gà hay. Hãy tìm những vảy quý như Hổ Đầu (dặm nhỏ ở đầu ngón chúa), Huyền Châm (vảy nhỏ đóng ngay cựa), hoặc Án Thiên (vảy đóng sát gối). Đây thường là dấu hiệu của gà tài.
- Phải “Xổ” Thử: Đây là bước bắt buộc và quan trọng nhất. Sách vở chỉ là một phần, phải xem thực tế. Bạn nên xổ thử gà 2-3 đợt (thường là 7 tháng và 9 tháng tuổi). Khi bị đau, khi mê trận, những “tuyệt chiêu” của con gà mới bộc lộ ra hết. Chỉ qua xổ, bạn mới đánh giá đúng tài năng của nó.
Kết Luận
Một chiến kê thực thụ là sự tổng hòa của nhiều yếu tố: tông giống tốt, ngoại hình đẹp, vảy tốt, và quan trọng nhất là sở hữu những đòn đá hiểm. Việc tìm được một con gà có đòn độc như Hồi Mã Thương hay đòn Dĩa hiểm hóc là ước mơ của mọi sư kê.
Lời khuyên cuối cùng của tôi: Đừng chỉ chăm chăm tìm “linh kê” vì chúng quá hiếm. Hãy tập trung vào việc tuyển chọn gà “gà dữ” qua các đợt xổ thử kỹ càng và áp dụng phương pháp chăn nuôi đúng cách. Một con gà hay mà nuôi dưỡng cẩu thả, cho ăn uống lôi thôi, thì gà linh cũng thành gà thường.
Thú nuôi gà chọi là một nghệ thuật dân gian cao đẹp. Tôi mong bạn hãy gìn giữ tinh thần thượng võ của nó, đừng vì cờ bạc mà làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của thú chơi truyền thống này.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Gà “linh kê” và “gà dữ” khác nhau thế nào?
Theo sách “Thú Nuôi Gà Nòi”, Linh Kê (gà linh) là loại cực hiếm, nghìn con có một, thường có đặc điểm kỳ dị (như ngủ như chết, cựa hai màu, lưỡi thụt như rùa) và đòn đá thần sầu, đối thủ thấy thường tự nhiên bỏ chạy. Gà Dữ là gà có đòn đá dữ dằn, lì đòn, có nhiều biệt tài (như gà chân xanh mắt ếch, gà ô ướt), loại này phổ biến hơn và là mục tiêu chính của các sư kê.
2. Tại sao gà có ghim khít lại đá hay?
Kinh nghiệm cho thấy, gà có hai ghim (xương gần hậu môn) càng khít thì khi tung đòn, hai chân sẽ đá chụm nhau. Điều này tạo ra lực sát thương rất lớn, đặc biệt hiệu quả khi ra đòn Xạ (song phi), giúp hai chân cùng táng vào một điểm, hiểm hóc vô cùng.
3. Đòn Hồi Mã Thương có thật không?
Có thật, nhưng cực kỳ hiếm. Đây không phải đòn có thể huấn luyện mà là bản năng của những con “linh kê”. Chúng biết dùng mưu, giả thua để dụ đối thủ sơ hở và tung đòn kết liễu. Đây là một trong những đòn đá hiểm hóc và tinh khôn nhất trong nghệ thuật chọi gà.
